Trudności te nie są wynikiem ogólnego zaburzenia rozwoju ani zaburzeń sensorycznych. Manifestują się różnorodnymi trudnościami w odniesieniu do wszystkich form komunikacji językowej. Bardzo często, oprócz nasilonych trudności w czytaniu i rozumieniu czytanego tekstu, dodatkowo pojawiają się poważne trudności w opanowaniu czynności pisania i poprawnej pisowni, a także poprawnego wypowiadania się w mowie i piśmie, pracy z tekstem, uważnego słuchania, zapamiętywania oraz odtwarzania wcześniej przyswojonych treści.
Dzisiejsze rozumienie pojęcia dysleksji rozwojowej nie ogranicza się już jedynie do trudności w opanowaniu technicznej umiejętności czytania i pisania, ale dotyczy także innych aspektów funkcjonowania człowieka, które powiązane są z mechanizmami neuropsychologicznymi. Współczesne koncepcje dotyczące zakresu rozumienia dysleksji oraz jej patomechanizmów silnie podkreślają związek tego zaburzenia z rozwojem mowy i języka. Takie szerokie spojrzenie pozwala traktować dysleksję jako zaburzenie językowe utrudniające umiejętność budowania i odbierania wypowiedzi ustnych i pisemnych we wszystkich aspektach systemu językowego:
- fonologicznym,
- pragmatycznym,
- semantycznym,
- morfologiczno-składniowym.
Opisanie dysleksji wymaga trzech poziomów – objawowego, poznawczego oraz biologicznego. Każdej diagnozie powinien towarzyszyć opis kryteriów klinicznych i psychometrycznych. Dysleksji często towarzyszą inne trudności i zaburzenia rozwojowe, zwłaszcza zaburzenia językowe, zaburzenia motoryczne, trudności w uczeniu się matematyki oraz nadpobudliwość psychoruchowa czy ADHD.
Terapia dysleksji powinna być realizowana na podstawie indywidualnego profilogramu funkcji poznawczych uzyskanego podczas szczegółowego badania psychologiczno-pedagogicznego. Każda osoba z dysleksją ma swój indywidualny profil różniący się od innych poziomem funkcjonowania w zakresie świadomości fonologicznej, przetwarzania funkcji słuchowo-językowych, operacyjności, różnych rodzajów pamięci oraz umiejętności czytania i dekodowania. Nie można zatem stworzyć jednego programu terapeutycznego dla wszystkich uczniów z dysleksją, ale można wyłonić obszary do pracy wynikające z podstawowych, fundamentalnych trudności towarzyszących uczniom z dysleksją (uczniowie klas IV–VIII).