W części finansowej analizujemy zmiany wielkości luki między środkami przekazywanymi przez państwo (subwencją i dotacjami) a faktycznymi wydatkami samorządów. W 2024 r. luka ta wyraźnie zmniejszyła się procentowo, ale wciąż pozostaje większa niż jeszcze kilka lat temu. Dla większości gmin i powiatów oznacza to kontynuację dotychczasowego modelu, jednak dla najzamożniejszych jednostek – rezygnację z dodatkowych środków na uczniów o szczególnych potrzebach czy dojeżdżających z innych terenów.
Raport opisuje również zmiany organizacyjne w szkołach i przedszkolach – od lat rośnie liczba etatów nauczycielskich, szczególnie w związku z rosnącą liczbą uczniów z niepełnosprawnościami. Jednocześnie widać coraz większe różnice w liczebności oddziałów, co przekłada się na koszty kształcenia.
Kluczowym tematem są prognozy demograficzne. Polska mierzy się z historycznie niską liczbą urodzeń, co już odczuwają przedszkola, a wkrótce odczują także szkoły podstawowe. Do końca dekady liczba uczniów w pierwszych klasach podstawówek może spaść o jedną czwartą, co wymusi zmiany w sieci placówek i sposobie ich organizacji.
W raporcie prezentujemy nie tylko dane i prognozy, ale też przykłady rozwiązań organizacyjnych, które mogą pomóc samorządom dostosować się do nowej rzeczywistości.