Wyobraźmy sobie przyszłość. Blog
Iwona Nowak, 2020-09-02
Za nami trudny rok szkolny. Okres pandemii przyniósł wszystkim nieoczekiwaną, szybką zmianę przyzwyczajeń, wyobrażeń i oczekiwań. W szczególności zmienił nasze szkoły. Przed edukacją stanęły niespotykane dotąd wyzwania, które z jednej strony zrodziły sporo złych emocji, przerażenia i poczucia zagrożenia, ale z drugiej, jak się okazało, uwolniły szanse, których nie powinniśmy zaprzepaścić.
Co trzeba podkreślić, pandemia wyzwoliła w polskiej szkole wyjątkowy potencjał. Środowisko edukacyjne ma powód do satysfakcji – szybko postarało się dostosować do nowej sytuacji. Nauczyciele wykazali się ogromnym poczuciem odpowiedzialności za swoich uczniów i pracę, szybko nabyli nowe umiejętności, opanowali nowe narzędzia pracy. Dyrektorzy musieli zarządzać sytuacją kryzysową i zmianą – opracowali procedury bezpieczeństwa, zadbali o sprzęt. A wszystko to w poczuciu przecierania szlaków, których nikt wcześniej nie znał. To naprawdę wielkie doświadczenie i powinno być dla nas źródłem siły do podejmowania nowych wyzwań.
A zatem, co czeka nas w obecnym roku szkolnym? Największą trudność stanowią niewiadome – jak będzie przebiegał ten rok, czy będziemy się uczyć stacjonarnie czy online? A może hybrydowo? Brak jednego, pewnego scenariusza wymusza na nas konieczność przygotowania rozwiązań wariantywnych. Dlatego tak ważne jest dobre zaplanowanie pracy i uwzględnienie różnych obszarów funkcjonowania szkoły w tym szczególnym czasie.
Różne scenariusze
Przede wszystkim powinniśmy zadbać o to, by być przygotowanymi na każdą ewentualność, by uniknąć niepokoju i obaw towarzyszących nam w marcu tego roku, gdy wszystko było dla nas ogromnym zaskoczeniem. Dobrą praktyką jest wypracowanie procedur bezpieczeństwa na czas nauki stacjonarnej w okresie pandemii oraz scenariusza na powrót do nauczania zdalnego. Nie dajmy się ponownie zaskoczyć sytuacji! Miejmy wybrane narzędzie pracy, przebyte szkolenia doskonalące pracę z wybraną aplikacją czy platformą, szkolenia z zakresu przygotowywania ciekawych lekcji online itd.
Dbałość o wszystkie aspekty funkcjonowania edukacji
Pamiętajmy jednak o tym, że same narzędzia zdalnego nauczania, choć bardzo ważne, nie stanowią o jego istocie. Jacek Pyżalski w pracy zbiorowej pod jego redakcją, obejmującej pierwszą całościową próbę opisu sytuacji pandemii w polskiej szkole, porównuje pandemię do góry lodowej – przeszkody, zagrożenia. Na jej powierzchni najczęściej widzimy tylko problem narzędzi zdalnego nauczania, ale pod powierzchnią wody ukrywają się inne, nie mniej ważne: dobrostan nauczyciela, współpraca nauczycieli, mądra dydaktyka, nierówności cyfrowe, relacje rówieśnicze, kompetencje cyfrowe uczniów i nauczycieli, współpraca z rodzicami, zaangażowanie uczniów. To trafne porównanie uświadamiające nam złożoność sytuacji, w której się znaleźliśmy, ale także wskazujące na konieczność zadbania o wszystkie aspekty funkcjonowania edukacji w tym trudnym czasie.
Dobre relacje
Dlatego jednym z ważniejszych wyzwań polskiej edukacji na nadchodzący rok jest dbałość o potrzeby psychiczne naszych uczniów i pracowników. Jak zauważają eksperci UNESCO w raporcie „Thinking about Pedagogy in an Unfolding Pandemic” z 2020 roku, w okresie pandemii najważniejsze było zająć się podstawowymi potrzebami uczniów i pracowników oświaty, a dopiero potem dydaktyką. Dbałość o potrzeby psychiczne uczniów i nauczycieli wyraża się między innymi w dbałości o dobre relacje w szkole. Problem ten podkreślają od dawna neurobiolodzy, którzy uczą, że bez dobrych relacji nie ma dobrej szkoły, bo tylko w dobrej, przyjaznej atmosferze najlepiej uczy się mózg. Może zatem warto zgłębić tajniki neurodydaktyki, by usprawnić proces nauczania w naszej szkole. W obecnej sytuacji wydaje się to być szczególnie ważne.
Diagnoza potrzeb i plan wspomagania rozwoju
Dobrze zaplanowany rok szkolny to także dobry plan wspomagania szkoły w rozwoju, wynikający z nadzoru dyrektorskiego. Pamiętajmy, że zgodnie z rozporządzeniem, wspomaganie opiera się na diagnozie potrzeb szkoły. Sytuacja pandemii pokazała nam wszystkim dobitnie, że sformułowanie „uczenie się przez całe życie” nie jest pustym, modnym frazesem, ale naprawdę koniecznością naszych czasów. Dlatego tak bardzo powinniśmy dbać o jakość szkoleń i tematykę dopasowaną do naszych potrzeb. W tym roku szkolnym szczególnie ważne wydają się szkolenia z zakresu doskonalenia umiejętności cyfrowych, ale równie ważne są te dotyczące kompetencji miękkich: zarządzania zmianą, radzenia sobie ze stresem, szczególną rolą wychowawcy w sytuacji kryzysowej czy zmiany w postrzeganiu roli nauczyciela we współczesnym świecie.
Mówiąc o wyzwaniach na nowy rok szkolny musimy pamiętać o kierunkach realizacji polityki oświatowej państwa na rok 2020/2021 i zadaniach wynikających z nadzoru pedagogicznego. Nadal ważne jest, i podlegać będzie kontroli, realizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach – tym razem ze szczególnym uwzględnieniem zindywidualizowanej ścieżki kształcenia czy zajęć kompensacyjno-korekcyjnych. Nadal też musimy pracować i doskonalić się w kształtowaniu kompetencji kluczowych wśród uczniów oraz innowacyjności i kreatywności myślenia. Ważne są działania zmierzające do wzrostu kompetencji cyfrowych w naszych szkołach. Wpisanie tego zadania do kierunków polityki oświatowej wskazuje, że proces cyfryzacji edukacji, tak bardzo wzmożony w okresie pandemii, będzie podtrzymywany i usprawniany.
Osobnym wyzwaniem, zwłaszcza z perspektywy gmin, są finanse na edukację. W tym obszarze obserwujemy ciągły wzrost wydatków przy zmniejszającej się liczbie uczniów. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy są zwiększające się wydatki na pomoc psychologiczno-pedagogiczną. Jak sobie radzić z tą sytuacją w obliczu nadchodzącego kryzysu i pogarszającej się sytuacji finansowej gmin w ogóle? To wyzwania stojące przed JST. Na pewno konieczne będzie znalezienie sposobów na zracjonalizowanie wydatków oświatowych. Jednym z nich jest wypracowanie optymalnych zasad organizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach na terenie JST lub rozważenie wdrożenia bonu oświatowego.
Sytuacja pandemii, której wciąż doświadczamy, ma bez wątpienia wszystkie znamiona kryzysu. Kryzys to stan dezorganizacji, w którym człowiek doświadcza poczucia lęku, szoku i trudności związanych z przeżywaniem określonej sytuacji. Kryzysy są co prawda ograniczone w czasie, ale gdy nie zostały przepracowane, mogą prowadzić do poważnych zaburzeń. Każdy z nas w różny sposób poradził sobie z ostatnimi wydarzeniami i bez wątpienia może to mieć wpływ na nasze funkcjonowanie w nowym roku szkolnym. Nie wolno nam o tym zapominać w naszej nauczycielskiej pracy!
Wszystkie omówione powyżej zagadnienia stanowią istotny element nadchodzącego nowego roku szkolnego. Poddanie ich refleksji, wydaje się być niezbędnym elementem przygotowań do pracy w roku szkolnym 2020/2021. Zobaczmy, jaki drzemie w nas potencjał, jak szybko potrafimy się odnaleźć w kryzysie, uczyć nowych rzeczy, jak ważni są dla nas nasi uczniowie i jak odpowiedzialnie traktujemy nasz zawód. Biorąc pod uwagę wszystko to, co nam się udało w ostatnim roku szkolnym, odnajdźmy w sobie siłę na nowe wyzwania roku 2020/2021!
|
|
|
Dobre praktyki
0
Napisz do autora