Wyobraźmy sobie przyszłość. Blog

Usługi realizowane przez instytucje kultury, polegające na organizacji różnego rodzaju warsztatów, zajęć dla dzieci korzystają ze zwolnienia określonego w art. 43 ust.1 pkt 33 ustawy o VAT

W artykule przybliżymy regulacje prawne, które pozwalają korzystać ze zwolnienia z podatku VAT usługom polegającym na organizacji warsztatów i zajęć dla dzieci. Wyjaśnijmy, że zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm., dalej ustawa o VAT).

Zwolnienie z VAT - kilka przepisów

Na wstępie zwróćmy uwagę na cel zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy o VAT. Zgodnie z jego dyspozycją zwalnia się od podatku usługi kulturalne świadczone przez:

a) podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną,

b) indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.

Jednak pamiętajmy, że usługi te – aby mogły korzystać ze zwolnienia – świadczone muszą być przez szczególne podmioty.

Polski prawodawca określił te podmioty, wymieniając je w art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy jako podmioty prawa publicznego, podmioty uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym, podmioty wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz indywidualni twórcy i artyści wykonawcy, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzani w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.

Możemy z tego wnioskować, że warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku na jego podstawie jest nie tylko spełnienie przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług tj. usług kulturalnych, ale także przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, który musi być podmiotem prawa publicznego lub innym podmiotem uznanym na podstawie odrębnych przepisów za instytucję o charakterze kulturalnym lub wpisanym do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, albo indywidualnym twórcą lub artystą wykonawcą w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanym za wykonaną usługę w formie honorarium.

Czym jest kultura?

W tym miejscu pojawia się problem, bowiem ustawa o VAT oraz przepisy wykonawcze do niej nie podają definicji pojęcia „usług kulturalnych”. Jego znaczenie należy zatem ustalić w oparciu o dostępne metody wykładni. W prawie podatkowym pierwszorzędne znaczenie ma wykładnia językowa. Zatem zgodnie z jej regułami, odnosząc się do znaczenia terminu „usługi kulturalne” w języku potocznym, można stwierdzić, że pod pojęciem tym kryją się usługi odnoszące się do kultury, w zakresie kultury itp.

Encyklopedia Popularna w haśle „kultura” podaje, że jest to „całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości gromadzony, utrwalany i wzbogacany w ciągu jej dziejów, przekazywany z pokolenia na pokolenie; w skład tak pojętej kultury wchodzą nie tylko wytwory materialne i instytucje społeczne, ale także zasady współżycia społecznego, sposoby postępowania, wzory, kryteria ocen estetycznych i moralnych przyjęte w danej zbiorowości i wyznaczające obowiązujące zachowania” (Encyklopedia Popularna PWN, Wydanie XV, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982). Przez potoczne rozumienie pojęcia „kultura” wydaje się być zasadne uznanie całokształtu wytworów materialnych i umysłowych społeczności.

Z drugiej strony, w przepisach ogólnych ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 406 z późn. zm.) ustawodawca wskazał – w art. 1 ust. 1, że działalność kulturalna w rozumieniu tej ustawy polega na tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury. Formami organizacyjnymi działalności kulturalnej są w szczególności: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki oraz ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury (art. 2 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej). Zgodnie zaś z przepisem art. 3 ust. 2 działalność kulturalna określona w art. 1 ust. 1 nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu odrębnych przepisów.

Samorząd a kultura

W myśl art. 8 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, ministrowie oraz kierownicy urzędów centralnych organizują działalność kulturalną, tworząc państwowe instytucje kultury, dla których prowadzenie takiej działalności jest podstawowym celem statutowym. Natomiast jednostki samorządu terytorialnego organizują działalność kulturalną, tworząc samorządowe instytucje kultury, dla których prowadzenie takiej działalności jest podstawowym celem statutowym (art. 9 ust. 1 ww. ustawy). Podmioty tworzące instytucje kultury, o których mowa w art. 8 i 9, zwane są dalej organizatorami, a ilekroć w ustawie jest mowa o instytucji kultury bez bliższego określenia – należy przez to rozumieć zarówno państwową, jak i samorządową instytucję kultury (art. 10 ust. 1 i 2 ww. ustawy).

Kiedy zwolnienie z VAT?

Zatem, w pierwszej kolejności musimy sobie zadać pytanie, czy dany podmiot jest instytucją kultury wpisaną do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

Jeżeli odpowiedź na pytanie będzie twierdząca, to istnieje możliwość zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a ustawy o VAT, względem pobieranych przez dany podmiot opłat z tytułu uczestnictwa dzieci ww. aktywnościach, tj. balet, taniec, malarstwo.

W takiej sytuacji mamy spełnione oba warunki zastosowania zwolnienia, bowiem zarówno przesłankę o charakterze przedmiotowym dotycząca rodzaju świadczonych usług (kulturalnych), jak i przesłankę o charakterze podmiotowym dotyczącą posiadania statusu instytucji kultury.

Potwierdzeniem tego jest m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 28 kwietnia 2015 r., nr IPTPP4/4512-27/15-7/OS oraz interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 stycznia 2013 r., nr ILPP2/443-1047/12-4/AD w której czytamy: „Ponadto odnosząc się do opisu sprawy wskazać należy, iż zgodnie z powyższą charakterystyką terminu „kultura”, organizacja cyklu warsztatów artystycznych (twórcze zabawy z muzyką i sztukami pięknymi) dla dzieci i młodzieży, w których dzieci wezmą aktywny udział, wiąże się bezpośrednio z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością kulturalną, zatem usługi te mieszczą się w zakresie pojęcia „usługi kulturalne”, bowiem ich głównym celem jest upowszechnianie i rozwój kultury. Tak więc organizacja cyklu warsztatów artystycznych dla dzieci i młodzieży, stanowi niewątpliwie usługę kulturalną. Wnioskodawca jednoznacznie wskazuje, że usługa wstępu na organizowane przez niego warsztaty artystyczne dla dzieci i młodzieży jest usługą kulturalną świadczoną przez podmiot wpisany do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej”.